Interview Rianne Robben, auteur ‘Zomerburen’

Het is het begin van de Zomerburen week! En we beginnen de week met een interview met de auteur, Rianne Robben.

De Zomerburen auteur Rianne Robben is 22 jaar en komt uit een klein dorp in Drenthe genaamd Barger-Compascuum. Maar op het moment woont ze in Australië in een suburb van Sydney waar ze werkt als au pair. Toen Rianne 5 jaar geleden klaar was met de middelbare school wilde ze het liefst iets met taal doen, maar haar docenten raadde dat in verband met haar dyslexie af. Ondertussen heeft ze haar rechtenstudie afgerond en is ze auteur!

In mijn ogen is Zomerburen een herkenbaar verhaal over de zoektocht naar je seksualiteit, studiekeuze en toekomst. Het perfecte boek voor elke middelbare scholier die in zijn laatste jaar zit.

Hoe ben je bij uitgeverij Blossom Books terecht gekomen? Op social media hoorde ik dat je alleen de eerste drie hoofdstukken had geschreven en voor de rest had je nog niets op papier staan.
“Ja, dat klopt. In januari 2019 deelde Myrthe, Uitgeefdirecteur van Blossom Books, een recensie van het boek De eigenzinnigheden van Leah Burke geschreven door Becky Albertalli. In de recensie werd het hoofdpersonage lesbisch genoemd, omdat ze aan het einde van het verhaal samen is met een meisje. Terwijl Leah zichzelf het hele boek lang biseksueel noemt. Het idee dat iemands partner zijn/haar/hun seksualiteit bepaald, klopt natuurlijk niet dus daar wilde ik graag iets mee doen. Ik liet het idee liggen tot eind maart 2019 wanneer ik een soort gelijke recensie tegenkwam. Waarop ik midden in de nacht 3 hoofdstukken schreef en opstuurde naar Blossom Books. Met behulp van Boomerang kwam mijn e-mail om 9.16 bij Blossom Books aan, maar het was dus echt op een stuk onprofessioneler tijdstip verstuurd. Toen ik de volgende ochtend wakker werd – ruim na 9 uur – vroeg ik me echt af wat me in vredesnaam had bezield.”

Wanneer kreeg je reactie van de uitgeverij?
“Toentertijd was de reactietijd van Blossom Books 3 maanden, ondertussen 4, en aangezien ik nog maar 3 hoofdstukken en een synopsis had, heb ik de maanden daarna, terwijl ik ook aan mijn afstudeerthesis schreef, de eerste versie afgewerkt. Ik had het nét af toen Myrthe op 20 augustus mailde dat ze graag de rest wilden zien. Ik geloof dat ik toen meteen taart gekocht heb omdat ik zo verbaasd was. Uiteindelijk mocht ik 3 oktober op gesprek komen, stuurde een herschreven versie in voor het einde van de maand en kreeg in januari (vlak voor mijn vertrek naar Australië) bericht dat ze het wilden uitgeven. Ik had mijn afspraak met Blossom Books in dezelfde week als de verdediging van mijn thesis dus ik leefde die week echt op adrenaline, gelukkig gingen ze beide goed. Sinds ik in Australië zit heb ik het boek nog ongeveer 2 keer herschreven.”

Hoe was het om je boek te herschrijven in Australië terwijl je ook werkte als au pair?
“Bij aankomst in Australië in januari bleek dat het niet klikte met mijn gastgezin en ben ik gewisseld naar mijn huidige gezin waar ik nu alweer 7 maanden woon. Tussen het Skypen met nieuwe gezinnen door, herschreef ik Zomerburen aan de hand van feedback gegeven door oud-redacteur Lotte. De redactie van de nieuwe redacteur Linda kwam nét toen Australië in lockdown zat en ik doordeweeks de kinderen thuisonderwijs moest geven. Ik werkte ongeveer 70 uur in de week en ik had op dat moment alleen de weekenden vrij. Op zaterdag en zondag stond ik om 6 uur ’s ochtends op en schreef tot 10 uur ’s avonds om mijn deadlines te kunnen halen.”

Je hebt net verteld hoe het boek tot stand is gekomen, maar hoe ben je op het idee gekomen van het verhaal Zomerburen?
“Zoals ik net al noemde, wakkerden al die recensies aan dat ik een boek wilde schrijven over het ontdekken van je seksualiteit en de twijfels die daarbij komen kijken. Op de avond dat ik dit manuscript begon, was ik zo geïrriteerd dat ik Niels (vriendje van Olivia) zelfs dood liet gaan, maar dat heb ik er nog net uitgehaald voordat ik het naar Blossom Books opstuurde. Olivia’s twijfels zouden immers een stuk beter uitgewerkt kunnen worden als haar vriendje nog leefde. Daarnaast wilde ik niet alleen over de twijfels van seksualiteit schrijven, maar ook die over je studiekeuze aangezien ik zelf net bezig was met afstuderen.”

Wist je meteen vanaf het begin dat het verhaal in Zuidoost Drenthe zou gaan afspelen?
“Nee, dat wist ik niet meteen. Het allereerste idee had niet alleen een overleden Niels, maar ook een Olivia die studeerde in Utrecht. Dit heb ik ook tijdens het schrijven die nacht voordat ik het naar de uitgeverij stuurde nog aangepast. In de 3 hoofdstukken die ik naar Blossom Books stuurde, ging het me er vooral om dat Drenthe ver weg ligt van Amsterdam en Olivia zo ver mogelijk weg wil vluchten. En dat de afstand tussen Amsterdam – Drenthe echt niet langer is dan Drenthe – Amsterdam. Ik woonde tijdens het schrijven van Zomerburen en mijn thesis weer bij mijn ouders in Drenthe en tijdens het schrijven van beide, vond ik Drenthe steeds toffer worden.”

Als ik iets super leuk aan je boek vind, dan is het wel dat je Drentse woorden in het boek gebruikt. Veel van die woorden komen overeen met het Gronings. Het was zo fijn om eindelijk een boek te lezen die woorden gebruikt die ik ook in mijn dagelijks leven gebruik. Van een aantal Nedersaksische woorden weet ik of gebruik ik niet het Nederlandse woord voor, zoals siepels, kniepertjes en pikken. Spreek jij Drents thuis?
“Zo grappig dat je het zegt, want ik wist ook heel lang niet wat het Nederlandse woord voor pikken is! Ik heb het moeten opzoeken voor Zomerburen.
Mijn ouders spreken thuis gewoon Drents dus hoewel ik me in het Nederlands prima kan uitdrukken, blijft Drents praten met mijn familie toch sowieso het beste.”

In je boek heb je het over plattelandsbeleefdheid. Als iemand die van het platteland komt en in een grote stad heeft gewoond begreep ik meteen wat je bedoelde, maar wat betekent plattelandsbeleefdheid voor jou?
“Voor mijn middelbare school moest ik ongeveer 15 kilometer fietsen. Je kwam onderweg niet veel mensen tegen, ik denk een stuk of 20, maar iedereen stak zijn hand naar je op. Toen ik net in Groningen woonde, stak ik ook naar iedereen mijn hand op, maar dat blijkt daar toch minder gewoon. Iedereen keek me aan van: ken ik jou? Voor mij is plattelandsbeleefdheid dat je, zelfs als je iemand niet kent, doet alsof dat wel het geval is.”

Via Twitter hebben we het er een keer gehad over de directheid van het gebied waar wij beiden vandaan komen. Hoe was het om met een uitgeverij te werken die midden in Nederland is gevestigd?
“Ik heb het hier om eerlijk te zijn best lastig mee gehad. Er is toch een beetje het stereotype van een ‘botte boer,’ en zo wilde ik absoluut niet overkomen. Met als resultaat dat al mijn e-mails onsamenhangend, onzeker en allesbehalve duidelijk werden. Hier heb ik echt even mijn draai in moeten vinden. In Drenthe zou ik veel makkelijker gewoon zeggen: luister dit slaat dus helemaal nérgens op.”

Heb je daardoor dingen aangepast in het verhaal om het zowel voor de rest van Nederland en Vlaanderen herkenbaar te maken?
“Het is plot is daardoor niet veranderd, maar de personages zonder twijfel wel. Ik heb hier ook wel echt de meeste cultuurverschillen gemerkt binnen ons taalgebied. Mijn vader heeft elke versie van Zomerburen gelezen en volgens hem is Ilse écht niet direct genoeg voor iemand uit Drenthe. Maar… mijn Vlaamse vriendinnen? Die vinden haar juist véél te direct.  In tegenstelling tot Ilse vonden ze bij Blossom Books dat Olivia soms te bot was. Terwijl ik juist met Olivia mijn zoetste personage ooit maakte. Ik heb constant zitten balanceren tussen Drenthe en de Randstad op dat gebied. Het was behoorlijk puzzelen. Ik hoor al jaren dat mijn hoofdpersonages te onsympathiek zijn, maar ik geloof dat ik nu eindelijk heb uitgevogeld waarom.”

Naast seksualiteit en gender bespreek je ook andere dingen waar de hoofdpersoon mee zit, zoals studiekeuze en de toekomst. De meest YA boeken centreren zich op een onderwerp en jij hebt bewust voor een compleet pakket gekozen. Hoe was het voor jou als auteur om dat uit te werken en hoe belangrijk is dat voor jou?
“Wat ik me nog herinner van mijn laatste jaar op de middelbare school waren de twijfels. Mijn vriend ging studeren in Eindhoven en ik in Groningen. We dachten dat onze relatie niet langer zou gaan duren dan de zomer voor we beiden ergens anders gingen studeren. In ons geval was dat niet zo, maar toch twijfel je over dat soort dingen. Daarnaast wist ik niet zeker of ik wel de goede studiekeuze had gemaakt met Rechten in verband met mijn dyslexie. Wat als het me wel lukt, maar ik straks geen baan kan vinden omdat ik dyslexie heb? Alles waar Olivia over twijfelde heb ik in zekere zin ook gehad. Ik zag het daarom ook niet als individuele onderwerpen, want al die onderwerpen vormen juist een geheel.” 

Zowel Oliva als Ilse hebben beide dyslexie. Hoe belangrijk is het voor jou dat dyslexie gerepresenteerd wordt in boeken?
“Dyslexie representatie is iets dat in de afgelopen 2 jaar bij mij echt gegroeid is. Toen ik zelf mijn dyslexie verklaring kreeg op de basisschool had ik daar een heleboel vooroordelen bij. Ik wilde dan ook absoluut niet de Percy Jackson boeken lezen van Rick Riordan want ik weigerde ook maar iets te maken te hebben met andere dyslecten of dyslectische personages. Sinds mijn opleiding, thesis en tijd in Australië waarin ik zowel goed als kwaad weer met die vooroordelen ben geconfronteerd, besef ik mij dat mijn dyslexie niet per se iets slechts is. Ik hoop dus ook dat lezers Olivia en Ilse hun ervaringen zien en beseffen dat sommige van die dingen niet normaal zijn en dat je gewoon om hulp kunt vragen. Al die vooroordelen kloppen helemaal niet. Je bént niet minder.”

De representatie in dit boek is behoorlijk groot en ik vond het verhaal erg leerrijk. Hoeveel onderzoek heb jij gedaan voor het schrijven van dit boek?
“Dank je wel! Representatie en diversiteit is ontzettend belangrijk voor mij. Ik verdiepte mezelf hier al een aantal jaar geleden in, maar ik heb dit voor Zomerburen nog meer gedaan. Daarnaast heb ik gebruik gemaakt van proeflezers, sensitiviteit lezers en mensen uit verschillende taalgebieden uit Nederland en België om het boek ook qua taalgebruik zo inclusief mogelijk te maken. Ik denk dat het ontzettend belangrijk is dat een boek door heel Nederland en Vlaanderen met hetzelfde gemak gelezen kan worden en ook een accurate afspiegeling geeft, onder andere Rima Orie, auteur van De Zwendelprins, heeft me hiermee geholpen.

Een van de begrippen die voor mezelf ook nieuw was, was het woord validisme. Ik kwam het toevallig tegen in een recensie en ontdekte wat dit nu eigenlijk precies inhoudt en wat voor effect het heeft op mensen. Ik heb Zomerburen meerdere keren nagelezen om op validistisch taalgebruik te letten. Ik wil echt dat niet alleen mijn personages representatief zijn, maar ook mijn woordkeuze.”

Wat vond je zelf een mooie scène om te schrijven of vind je nu de mooiste nu je kan terugkijken op het verhaal?
“Tijdens het schrijven zonder twijfel de epiloog. Ik ben lui. Als ik aan een verhaal begin zie ik alleen maar hoeveel werk het nog is. Als die eerste versie van de epiloog op papier staat, dan weet ik dat het deel dat ik het moeilijkste vind, namelijk de eerste versie schrijven, klaar is. Terugkijkend nu het boek af is vind ik de mooiste scene die in een Amsterdamse club richting het einde van het boek. Voor mijn gevoel vallen er dan een aantal puzzelstukjes op zijn plek.”

Hartelijk dank Rianne voor het super leuke interview!

Liefs,