Waarom verschijnen boeken nu later? Komt dat door Corona of door een slechte planning?
Sommige boeken verschijnen prima op tijd in de winkel. Andere boeken zijn met weken of maanden vertraagd. Hoe kan dat? Een boek kan al door een honderd paar handen gaan voordat jij als consument het boek in handen hebt. In deze blogpost beschrijf ik het proces en zo kan jij zien hoe het kan dat boeken door Corona verlaat in de boekhandel liggen.
Voor iedereen die nu zegt: maar de nieuwe Twilight en Hongerspelen lagen ook op tijd in de winkel ondanks Corona. Ja, die uitgeverij, Van Goor, heeft denk ik nog net niet hun ziel verkocht aan de duivel om dat voor elkaar te krijgen.
Vertalen
In dit voorbeeld gaan we uit van een boek die naar het Nederlands wordt vertaald. De meeste vertalers werken vanuit huis. Sommige vertalers huren een bureau bij een co-working space en enkele vertalers werken op een kantoor. Door de lockdown moest iedereen thuiswerken en dat niet alleen. Sommige vertalers werden ook docenten voor hun kinderen die niet meer naar school konden. Thuiswerken wanneer er van alles om je heen gebeurt, is behoorlijk heftig. En dan is vertalen ook nog eens heel precies werk waar je veel concentratie voor nodig bent! Niet gek dus dat je hier al heel veel tijd aan kwijt bent en al de eerste grote vertraging oploopt van het laten verschijnen van een boek. Oh, en dan heb ik nog niet gehad over dat het binnenwerk vanuit het buitenland moet komen, waar met regelmaat nu ook vertraging in zit vanwege Corona.
Redactie
Na het vertalen gaat het naar de redactie. Klopt alles? Zitten er geen spel- en of grammatica fouten in het boek? Vanwege de hoeveelheid boeken die bij sommige uitgeverijen op jaarbasis verschijnen, kan dit proces ook door freelancers gedaan worden. Dat wordt vooraf besloten bij de uitgeverij. Net zoals bij de vertalers zit je met het probleem dat de redacteuren opeens vanuit huis moesten werken. Daarnaast is er soms ook overleg nodig met de rest van de redactie zoals de acquirerend redacteur en of de uitgever. Doordat je thuiswerkt kan je niet meer even vlot naar het bureau toelopen waar de ander werkt.
Productie
Met productie hebben de redacteuren overleg. Van tevoren heeft de uitgever al besloten of het boek een hardcover of paperback wordt. De redacteuren krijgen dan de maten te horen van het toekomstige boek die belangrijk zijn voor de volgende stappen.
Zetter
Tekst klaar? Dan gaat het naar de zetter. Een zetter zet de tekst in een mooi fond en zorgt ervoor dat het mooi op een pagina wordt gemaakt. Voor wie denkt dat een tekst op dezelfde manier wordt klaargemaakt voor een fysiek boek als een e-book moet ik helaas teleurstellen. Misschien begrijp je dan ook nu de reden waarom een e-book niet altijd tegelijkertijd kan verschijnen met het fysieke exemplaar. Voor beide versies worden andere manieren van zetten gebruikt die natuurlijk geld kosten en extra tijd.
Corrector
De tekst is nog lang niet klaar. De zetter moet je zien als iemand die de vormgever van woorden is. De zetter maakt het fond mooi en zet het op de pagina. Maar de zetter kijkt niet of er nog fouten in de tekst zitten of ze maken juist fouten. Je kan dan denken aan woorden die gek worden afgebroken en nog andere kleine fouten. De corrector is meestal een freelancer omdat de redacteur van de uitgeverij al te vaak de tekst van het boek heeft gezien en daarom geen fouten meer ziet. In sommige gevallen kijkt er nog wel een redacteur van de uitgeverij naar de tekst. Dit verschilt dus per keer. De corrector verbetert dus alle fouten die per ongeluk door de zetter zijn gemaakt of al eerder in het proces.
Redactie
De tekst lijkt nu eindelijk klaar te zijn. Maar nee, nog niet helemaal. De redacteur van de uitgeverij moet alles doorgeven aan de zetter wat er verbeterd moet worden volgens de corrector.
Cover
Dit onderwerp alleen al bevat al heel veel stappen die vertraging kunnen oplopen. De ene cover wordt in Nederland of België gemaakt door een illustrator of iemand anders die de cover maakt. Of de cover komt uit het buitenland. Met het inzicht die je nu al hebt verkregen, denk ik dat je vast al een voorstelling kan maken bij het hele proces van de cover.
Vormgever
Als een cover uit het buitenland komt, dan moet het natuurlijk zo gemaakt worden dat de teksten in het Nederlands zijn. Er wordt ook nog het een en ander aangepast aan de rest van de vormgeving zoals het omslag (omslag is voor, rug en achterkant van het boek, een cover is alleen de voorkant). Ook bij de binnenkant komt de vormgever van pas. Je kan onder andere denken aan de titelpagina’s die supermooi zijn opgemaakt (dit heeft niet elk boek).
Nog meer redactie
Is alles goed gegaan bij de vormgeving? Staat het logo op de goede plek? Als dit boek een deel van de serie is, wordt het omslag meestal afgedrukt en wordt er een dummie gemaakt en die wordt naast een eerder deel van de serie gezet om te kijken of echt alles klopt en op de juiste hoogte staat.
Nog meer productie
Ja, kom op Katja! Nu moet het toch wel klaar zijn? Nee, eerst nog een ronde productie! Meestal vindt dit al eerder in het proces plaats, maar om het niet te ingewikkeld te maken noem ik het hier.
Sommige boeken hebben een spotfinish. Dat kan een doorzichtig glimmend laagje zijn of een kleurtje of soms wel glitter! Dit gaat ook allemaal in overleg met de vormgever, want dat is persoon die de bestanden zo klaar zet dat uiteindelijk de drukker precies weet hoe ze het boek moeten drukken. Maar dit gaat ook in overleg met productie.
Daarnaast vraagt productie bijvoorbeeld bij een hardcover welke kleur het bandje (die het boek bindt) moet hebben, de kleur van de schutbladen en waar moet de kneep in het boek? De kneep is makkelijk gezegd de plek waar de hardcover de bladzijden knijpt. Knijpt het boek door het beeld van de cover? Is het storend of moet de cover opnieuw naar de vormgever?
Laatste keer redactie
Check, check! Klaar? Wanneer de redactie alles nog een keer heeft gezien, dan gaat het terug naar productie. Want bij de meeste uitgeverijen zijn zij degenen die het boek uitzetten bij de drukker. Productie plant ook de tijd in bij de drukkerij om het boek te laten drukken.
Drukker
Wegens Corona kunnen er nu minder mensen werken op de drukkerij. De processen van het boek drukken, duren daardoor langer en de planning bij het drukken loopt daardoor heel anders. Al heb je de bestanden van het boek nog zo op tijd aangeleverd… De boeken kunnen dan alsnog later gedrukt worden dan de datum dat het boek eigenlijk al in de winkel had moeten liggen volgens de planning.
De 12 stappen die vertragingen kunnen oplopen
Voor het gemak heb ik dit hele proces in 12 stappen benoemd, maar als je goed hebt gelezen… dan heb je waarschijnlijk wel gemerkt dat het veel meer dan 12 stappen zijn. Er wordt veel teruggekoppeld. Het is dus zeker geen grap dat sommige boeken door een 100 paar handen gaat voor het eindelijk in de handen van de consument ligt.
Het voorbeeld dat ik hierboven heb geschetst is de makkelijke variant. Dit is lang niet altijd hoe het gaat. Soms moet je met buitenlandse uitgeverijen samenwerken. Of je bent als uitgeverij klein en hebt niet voor elke stap iemand in dienst, waardoor je veel werkt met freelancers en of extern personeel.
De uitgeverij die hun ziel verkocht
Maar wacht even, Katja. Aan het begin van deze blogpost zei je het zelf al dat de nieuwe Twilight en Hongerspelen op tijd in de winkels lagen ondanks Corona. Ja, dat klopt en het zal me niets verbazen dat die uitgeverij, Van Goor, hun ziel heeft verkocht aan de duivel om dat voor elkaar te krijgen. Voor de nieuwe Twilight, Midnight Sun, hadden ze maar 3 maanden de tijd om bovenstaande proces voor elkaar te krijgen. Hoe hebben ze dat gedaan? Alles op alles gezet om deze titel op tijd te laten verschijnen.
Het aankopen van deze boeken, Twilight en Hongerspelen, is weer een geheel ander proces die ik niet heb genoemd in bovenstaande opsomming, aangezien het grootste gedeelte van het proces niet relevant is voor dit verhaal. Maar het aankopen van deze boeken zijn extreem duur, dat heeft te maken met de wereldwijde bekendheid. De beweegreden van Van Goor was natuurlijk om uit de kosten te komen. En hoe kom je uit de kosten? Lezers die het Nederlandse boek lezen! Met boeken die zo’n grote hype zijn, die willen mensen zo snel mogelijk lezen. Uitgeverijen worden daardoor gedwongen om zo snel mogelijk het hele proces te laten verlopen.
Jij, de lezer, dwingt de uitgeverij naar een burn out
Misschien niet jij of misschien juist jij… Wat was ik boos. Mensen die online aan het klagen waren over dat sommige boeken na 3 maanden nog steeds niet uit zijn. ‘Pff, wat een slechte communicatie,’ zeiden sommige mensen. En toen bedacht ik me… communicatie dat is waar het fout gaat. De lezer kent het proces niet. Dus daarom heb ik deze blogpost geschreven om alles op een rijtje te zetten. Zo kan je eindelijk zien waarom een uitgeverij vertraging oploopt. Eventueel vanwege Corona.
Door een uitgeverij zo te pushen, te dreigen door over te stappen naar Engels lezen, lijkt het bijna alsof jij als lezer de uitgeverij naar een burn out dwingt. Niet alleen de uitgeverij, maar ook alle mensen die nog meer met het boek te maken hebben. De freelancers, de drukkerij en alle andere mensen. En dan heb ik nu nog niet eens over deze laatste groepen mensen die veel beter betaald zouden moeten krijgen.
Tada, je hebt het boek in handen!
Hebben uitgeverijen een slechte planning dit jaar? Nee, er zijn altijd vertragingen geweest in boekverschijningen wegens externe en interne factoren, maar dit jaar is het extreem. Had er in sommige gevallen met jou als lezer beter gecommuniceerd kunnen worden? Ja, dat had gekund. Maar opnieuw, wil jij de lezer zijn die de uitgeverij naar een burn out dwingt? Deze mensen zitten al met hun handen in hun haar. Ze moeten zich een weg maneuvreren door een pandemie en niet wetende of ze het wel of niet gaan overleven.
Met andere woorden: het boek komt wel in je handen. Het is niet zo dat je tot die tijd geen TBR hebt om te tackelen.
Liefs van een lezer en manuscriptlezer,
Wat een ijzersterk artikel Katja! Heel goed om dit proces te belichten, want ik vind het zo zonde dat uitgeverijen hierop gewezen worden. Hopelijk opent het de ogen voor veel lezers! 🙂 Ik kan ook prima even wachten op een boek, zolang hij maar verschijnt is het helemaal prima! Het is niet dat een bepaald boek het enige boek is op onze TBR… :’)
Dank je wel, Joost! Mijn TBR-stapel is in ieder geval hoog. 🙂
Echt heel interessant dit! Als die 12 stappen allemaal een weekje vertraging hebben, zit je natuurlijk ook al heel snel aan die 3 maanden.
Dank, Audrey! Ja, een vertraging kan behoorlijk snel gaan.
Dit artikel is zo sterk! En ik denk ook dat het goed is als mensen het proces erachter zien. Met al deze details snap je pas echt hoe het in elkaar zit. Ik denk dat wij lezers hier eens goed over na moeten denken, aangezien de situatie nu niet gezond is. En inderdaad, ik geloof er niks van dat de mensen die klagen niet een gigantische TBR hebben. Het boek komt er toch wel, dus lees eerst ff die boeken die al 3 jaar in je kast liggen te verstoffen maar lekker bezig, Katja!
Wat lief, Rosanna! Ik ben blij dat ik op deze manier het proces kan laten zien. 🙂
Vroeger had ik ook echt geen idee hoe het hele proces verliep, maar ondertussen weet ik wel beter. Goed dat je dit onder de aandacht brengt! 🙂
Ja, het is ook een behoorlijk proces en dan heb ik nu alleen maar de rode lijn uitgelicht. Er is veel meer! Dank je wel, Emmy.